Nieuwsarchief Digitale Gemeente Borsele maandag 14 maart 2005

Van Quaadendam tot Kwadendamme

Twaalf gehad, nog maar drie te gaan. Schrijver Jan de Ruiter presenteerde het dertiende boek over de geschiedenis van het Zuid-Bevelandse dorp Kwadendamme

Het boek is onderdeel van een serie geschiedenisboeken over Borselse dorpen en heeft als titel: 'Kwadendamme, dorp aan de Quaadendam'.

De Quaadendam was een inlaagdijk, die de Oude Vreelandpolder tegen de Zwake moest beschermen. Erg goed deed hij dat niet, want bij een doorbraak van de zeedijk begaf ook de Quaadendam het - vandaar de naam quaden dam. De dijk lag op de plaats waar tegenwoordig de A. Koningstraat loopt. In de loop der jaren zijn verschillende schrijfwijzen opgedoken: Quaedendamme, Quaedamme, Kwaandamme en Kwaajendamme. Pas in de zestiende eeuw, toen het nabijgelegen dorp Oostende verloren ging, streken er mensen neer in de polders bij de Quaadendam. De eerste officiële vermelding van Kwadendamme in schriftelijke bronnen is van 1572. Brouwerijeigenaar Jacob Adriaens Hughense was weggelopen met de Geuzen, toen die, op de terugweg van een plundertocht naar Goes, door het gehucht trokken.

Van een echt dorp was nog lang geen sprake. Tot ver in de negentiende eeuw wordt Kwadendamme beschreven als buurtschap of gehucht. Zelfs in het jaar 1900, als Kwadendamme al bijna net zoveel inwoners telt als grote broer Hoedekenskerke, komt het in de gemeentestukken voor als ‘onderafdeling' van Hoedekenskerke. Veel aandacht wordt in het boek besteed aan het katholieke leven. Dat is niet verwonderlijk. De Ruiter: ,,Kwadendamme is één van de weinige dorpen in Borsele die vanaf het begin katholiek waren en dat gebleven zijn. Zelfs in 's-Heerenhoek waren de verhoudingen tussen katholieken en hervormden in 1820 nog fifty-fifty. In 1801 kreeg Kwadendamme voor het eerst zijn eigen kerk.

Het gebouwtje leek op een boerenschuur: de kerkgangers waren bang dat het politieke klimaat zou omslaan en dat de katholieke godsdienst weer verboden werd. Als dat zou gebeuren, kon het gebouwtje met een paar aanpassingen worden gebruikt als hofstede. In 1901 werd een nieuwe kerk gebouwd. Een storm blies in december 1919 de torenspits van de kerk. Pas in 1938 kreeg de het gebouw een nieuwe spits. Wethouder Marga Vermue droeg gisteravond in verenigingsgebouw De Burcht het boek op aan wijlen Adriaan de Boo. Hij was hoofd van de school van 1949 tot 1975 en verzamelde en publiceerde veel over de geschiedenis van het dorp. Het boek 'Kwadendamme, dorp aan de Quaadendam' kost 19,50 euro en is te koop op het gemeentehuis in Heinkenszand en bij boekhandel De Koperen Tuin in Goes. De Ruiter is al bezig met het volgende boek, over de geschiedenis van Nieuwdorp. Daarna volgen nog Driewegen en Lewedorp.